Korrupsioni i zyrtarëve, Nishani:
I pakënaqur me punën e Llallës

TIRANE - Edhe pse është një emër i propozuar nga vetë kreu i shtetit, presidenti Nishani nuk e ka kënaqur puna e Prokurorit të Përgjithshëm Adriatik Llalla. Në këndvështrimin e tij, Prokuroria duhet të kishte bërë shumë më tepër në hetimin dhe vënien para drejtësisë të zyrtarëve të korruptuar në nivelit më të larta të tyre. Krimi i organizuar është një tjetër sfidë e Shqipërisë, që edhe në këtë aspekt, sipas Presidentit të Republikës, prokuroria duhet të ishte më aktive. 

"Padyshim që nuk jam i kënaqur me çfarë është bërë deri tani në tërësi, në kuptimin me mënyrën se si ka funksionuar prokuroria, në mënyrën se si kanë funksionuar gjykatat, se si funksionon pjesa e ekonomistëve, në mënyrën se si funksionon jeta sociale, jeta politike, jeta kulturore. Absolutisht jam i pakënaqur me gjithë këtë lloj dimensioni! Padyshim që zoti Llalla është i propozuar nga Presidenti i Republikës, por nuk korrigjohet dhe nuk kontrollohet nga Presidenti, sepse e ka varësinë nga Parlamenti, e ka varësinë nga Kuvendi. Është Kuvendi, i cili në se konstaton që Prokurori i  Përgjithshëm dhe prokuroria  nuk e përmbushin misionin e tyre, ka gjithë mekanizmat për të ndërmarrë veprimet e tyre ligjore, por ajo që unë them me garanci është fakti që Prokuroria duhet të bëjë shumë më tepër, në raport jo vetëm me pritshmërinë e opinionit publik, por edhe në raport edhe me realitetin. Posaçërisht në dy aspekte, në hetimin dhe përndjekjen e veprimtarisë korruptive të zyrtarëve të administratës, nga më të lartit e deri tek nivelet më të ulëta dhe nga ana tjetër, e krimit të organizuar që është një sfidë shumë e madhe për Shqipërinë dhe shërbimin shqiptar", shprehet Nishani.

Në një intervistë për Vizion Plus, Nishani shprehet se klasa politike në vend duhet të realizojë reformën në drejtësi brenda standardeve.

Me poshtë intervista e plotë me Presidentin Nishani

Gazetarja: Zoti President, reforma më e rëndësishme e këtij viti është padyshim reforma në drejtësi. Pak ditë më parë Ambasadori amerikan është shprehur besimplotë se ajo do të miratohet në pranverë. A ndani ju të njëjtin optimizëm duke pasur parasysh dhe ndarjet në skenën politike?
Presidenti Nishani: Unë besoj që mund të realizohet. Kërkoj që të realizohet dhe besoj për faktin se në fund të fundit është një çështje vendimmarrjeje e aktorëve politikë, të cilët janë shprehur të gatshëm për të mbështetur realizimin e reformës në drejtësi si një domosdoshmëri për ecjen e vendit përpara në të gjitha aspektet dhe ndonëse në këtë intervistë nuk do të ndalesha në detaje se cilat janë aspektet e përfitimit. Por, besoj dhe njëkohësisht i kërkoj klasës politike, sepse në fund të fundit është një reformë politike që do të përfundohet përmes procesit dhe jetësimit të saj në Kuvendin e Shqipërisë, në legjislacion, që ta realizojë këtë reformë brenda atyre standardeve që kërkohen dhe përmes atij procesi, i cili është i gjithëpranuar.

Gazetarja: Në fakt derisa të presim opinionin përfundimtar të Komisionit të Venecias që do të jetë në mars, duket se palët janë larg për disa çështje që janë politike. Ju vetë do të negocioni diçka mes palëve, keni folur dikur për një tryezë, a është kjo ende e mundur?
Presidenti Nishani: Së pari duhet të jemi të qartë që kjo është në tërësi përgjegjësi e Parlamentit, e grupeve parlamentare, për vendimmarrje përfundimtare, ndërsa procesi është një përgjegjësi më e gjerë, më e madhe, përfshihen shumë aktorë. Kohët e fundit me kënaqësi kam vërejtur një dinamizëm të pranisë të zërave profesionistë, të juristëve të ndryshëm me përvojë, të cilët duke shfrytëzuar hapësirën, mundësinë që i ka dhënë media kanë qenë gjithmonë e më shumë të pranishëm në dhënien e mendimeve të tyre dhe të adresimeve të problematikave. Në fund të fundit ky është një proces që i takon vendimmarrjes së politikës. Unë mbetem i hapur, siç e kam shprehur dhe në të kaluarën për të lehtësuar dhe koordinuar çdo angazhim dhe prani të përfaqësuesve të partive politike, në mënyrë të tillë që ata përfundimisht dhe publikisht të marrin angazhime se kjo është një çështje që kërkon marrjen e angazhimeve tek lidershipi politik. Pa marrjen e angazhimeve të qarta, transparente, publike nga lidershipi politik është e vështirë të realizohet me një reformë të tillë që është kaq e rëndësishme dhe dimensionale, sepse është një reformë kushtetuese. Çdo reformë tjetër, e cila bëhet pjesë rregullatorë e fushave të caktuara që kërkon në fund të fundit vendimmarrje politike, pikërisht të lidershipit politik, kaq e thjeshtë është.

Gazetarja:  Në fakt ju pyeta a do të luani një rol ju, pasi Kryeministri Edi Rama ju akuzoi se ju keni lënë një vakum, të cilin po e mbushin ambasadorët?
Presidenti Nishani:  Akuzat ndaj Presidentit të Republikës, ndaj meje konkretisht nuk janë as të parat dhe as të fundit, nuk janë të këtyre kohëve, janë shumë të hershme, që nga dita e parë e hyrjes së Qeverisë në zyrën e saj. Më lejoni të risjell në vëmendjen e opinionit publik që askush nuk ka qenë më shumë i interesuar sesa Presidenti i Republikës për të nisur procesin. Ka qenë pikërisht Institucioni i Presidentit të Republikës, i cili që në tetorin e 2014-tës e ka iniciuar dhe kërkuar palëve duke i ulur ato në tryezë dhe duke kërkuar marrjen e angazhimeve në proces. Presidenti nuk ka mekanizma ekzekutivë qoftë për të ndërtuar struktura, siç janë komisionet përkatëse dhe nuk ka as kompetenca dhe mekanizma për marrë iniciativa ligjvënëse për të jetësuar pastaj produktet që vijnë nga këto mekanizma që krijohen. Presidenti i Republikës ka përgjegjësinë dhe detyrimin e madh që të ketë një zë konsistent në raport me opinionin publik, i cili të ruajë transparencën e proceseve, vërtetësinë e tyre, realizmin e tyre, standardet e demokracisë dhe natyrisht të thotë të vërtetën dhe ta thotë këtë në mënyrën sa më të thjeshtë të jetë e mundur, në mënyrë që qytetarët ta kuptojnë vërtetë ku qëndron ‘djalli midis rreshtave’ apo ‘midis qëndrimeve’ dhe kush është avokati i djallit në raste të ndryshme. Pra, këtë kam bërë në mënyrë të tillë që t’i transmetojë opinionit publik që përmes zërit të Presidentit të Republikës rëndësinë e këtij procesi që është i padiskutueshëm, angazhimi profesional nga duhet të vijë, nga është më reali dhe i vërteti dhe produkti i cili i përafrohet maksimalisht me pritshmëritë e qytetarëve. Pra, përtej akuzave të cilat natyrisht që nuk i konsideroj, mbetem i gatshëm dhe i angazhuar dhe i mbetem thirrjes që kam bërë publikisht në mënyrë të përsëritur që drejtuesit e partive kryesore politike të ulen në tryezë mes njëri-tjetrit dhe të shpallin botërisht qëndrimet dhe udhëzimet e tyre bazuar qoftë në standardet evropiane, demokratike me të cilat Shqipëria është tashmë në udhëtim dhe opinionit të mekanizmave të specializuar siç është rasti i Komisionit të Venecias për reformën në fjalë.

Gazetarja: Në fakt hendeku mes palëve për reformën në drejtësi është bërë i dukshëm dy ditët e fundit në lidhje me projektligjin për Byronë e Hetimit. Secila palë ka akuzuar tjetrën se cila po e bllokon. A jeni ju në dijeni të këtij projektligji dhe ku ka mbetur?
Presidenti Nishani: Të jem krejt i sinqertë, nuk kam informacione dhe njohuri për variantin më të fundit të paraqitur apo të përgatitur, apo që duhet të përgatitet sepse me sa kam kuptuar, nuk është paraqitur një variant megjithëse është rënë dakord midis ekspertëve të cilët kanë pasur tagrin e tyre nga lidershipi politik për të diskutuar rreth variantit përfundimtar. Mbi të gjitha ka një vendim të Gjykatës Kushtetuese e cila është udhëzuesi, udhërrëfyesi i produktit që duhet të prodhojë. Krijimi i një mekanizmi të tillë mbetet i domosdoshëm. Gjykata Kushtetuese ka përcaktuar qartë se cila do të jetë forma dhe mënyra e veprimit dhe konturimi i këtij mekanizmi . Fakti që tashmë nuk po veprohet mbi bazën e këtij rekomandimi dhe udhëzimeve të Gjykatës Kushtetuese, pa dyshim që ngre dyshime. Por, unë nuk mund të them, sepse nuk jam në dijeni të marrëveshjeve dhe bisedave dhe kontakteve që kanë pasur ekspertët e njërës palë me tjetrën tashmë se ku qëndron. Fakti është se ende nuk ka një produkt mbi bazën e asaj çka ka udhëzuar Gjykata Kushtetuese.

Gazetarja: Ju folët nga Kopliku pak ditë më parë për një nen në paketën kushtetuese që nuk lejon hetimin e krimeve të komunizmit. Mund të jeni më specifik për cilin nen e keni pasur fjalën?
Presidenti Nishani: Në mos gaboj është në amendamentet, në draft-amendamentet e përgatitura, duhet të jetë neni 21 apo 23, për të qenë korrekt, i cili parashikon ndryshim në nenin 135 të Kushtetutës, që lejon krijimin e gjykatave të fushave të veçanta, që do të thotë parashikon krijimin e Gjykatës të Lartë Administrative, por ndalon krijimin e gjykatave të tjera të jashtëzakonshme, që do të thotë, së pari e bën të paqenë Gjykatën e Krimeve të Rënda, aktualin, dhe së dyti në çdo rast që Parlamenti mund të kërkojë me ligj të posaçëm krijimin e gjykatave të jashtëzakonshme dhe unë besoj që në kushtet e sfidave dhe problematikave që has Shqipëria një nga momentet më të rëndësishme, është mos hetimi deri tash i krimeve të Sigurimit të Shtetit, sepse kur flasim për krimet e komunizmit kam fjalën për krime të mekanizmave të kohës të cilët kanë shkuar madje dhe përtej ligjeve të kohës dhe është Sigurimi i Shtetit, i cili i ka kryer këto krime në mënyrë të drejtpërdrejtë, por dhe bashkëpunëtorë të Sigurimit të Shtetit që kanë pjesë në kryerjen e këtyre krimeve, edhe mekanizma të tjerë të cilët mund të kenë funksionuar, sepse kjo kërkon hetim dhe nuk mund t’i përcaktoj dhe paragjykoj se cilët kanë qenë dhe si kanë vepruar. Pra, vendosja e një neni të tillë, i cili ndalon në mënyrë kategorike krijimin e gjykatave të posaçme apo të veçanta në Kushtetutë, përfundimisht i krijon pamundësinë legjislatorit, ligjvënësit shqiptar që në një moment të caktuar të kërkojë krijimin e një gjykate që duhet të hetojë këto krime të cilat për fatin e keq, jo vetëm kanë bërë atë gjëmë në atë kohë, por vazhdojnë të reflektojnë edhe aktualisht, për fat të keq, jo vetëm në jetën politike, por dhe në disa fusha ta tjera të jetës ndikimin dhe ngacmimin e tyre.

Gazetarja: Zoti President më falni, edhe neni 135, pika 2 e Kushtetutës aktuale e ka këtë nen ‘Kuvendi mund të krijojë për asnjë rast gjykata të jashtëzakonshme’?
Presidenti Nishani: Ajo kërkohet të ndryshohet. Aktualisht Kushtetuta nuk ka kufizime, sepse duhet t’u sjell në vëmendjen tuaj që me një ligj të posaçëm kemi krijuar një gjykatë të jashtëzakonshme, e cila është Gjykata e Krimeve të Rënda. Pra, ajo që referoheni ju është amendamenti i ri i parashikuar për t’u futur në Kushtetutë për të ndryshuar nenin 135.

Gazetarja: Ju kërkoj ndjesë që këmbëngul, por Kushtetua sot dhe paketa Kushtetuese kanë po të njëjtën pikë 2 të nenit 135: “Kuvendi mund të krijojë me ligj gjykata në fusha të veçanta dhe në asnjë rast gjykata të jashtëzakonshme”!
Presidenti Nishani: Atëherë unë po bëj një kundra-pyetje: Në se kjo është, atëherë përse kërkohet të ndryshohet? Në se është ky nen atëherë ç‘kuptim ka që të bëhet një amendim për ta ndryshuar këtë nen në këtë formë që unë e thashë, Pra kjo është kontradikta e atyre që pretendojnë këtë gjë.

Gazetarja: Në fakt kemi një tjetër reformë të rëndësishme: është reforma zgjedhore. Dje është ngritur nga Parlamenti Komisioni i Posaçëm i Reformës Zgjedhore, me dy bashkëkryetarët të mazhorancës dhe opozitës. Në këndvështrimin tuaj, cila është çështja që duhet të adresojë kjo reformë zgjedhore? Kemi bërë shumë ndryshime në ligje në fakt dhe vazhdojmë të bëjmë zgjedhje me probleme. Çfarë duhet të adresojë kjo reformë?
Presidenti Nishani: Reforma zgjedhore është një çështje që u takon tërësisht partive politike, sepse janë partitë politike qoftë në legjislacionin tonë, qoftë në praktikën tonë, ato që organizojnë zgjedhjet, menaxhojnë me përfaqësuesit e tyre që ta delegojnë procesin zgjedhor dhe natyrisht janë aktorët kryesorë të procesit zgjedhor.
Në  kontekstin se çfarë duhet të adresojnë, unë besoj që Raporti i OSBE-ODIHR-it është shumë i qartë. Posaçërisht problematikat që ky Raport ka adresuar që nga përdorimi i aseteve publike, përdorimi i pushtetit, përdorimi i administratës, përdorimi i fondeve publike në interes të njërës apo tjetrës forcë politike për interesa elektorale, shitblerja e votës, përdorimi i elementeve kriminale në proceset zgjedhore duhet të jenë si përparësi. Padyshim që kanë të bëjnë edhe elemente të tjera siç është transparenca e financimit, mënyra e angazhimit, bërja e fushatës, fondet e fushatës dhe mjaft elemente të tjera që janë qartazi të përcaktuara në raportin e OSBE-ODIHIR-it, por unë besoj që ky Raport tregon dhe paraqet atë përvojë që ne kemi krijuar dhe forcat politike shqiptare e dinë fare mirë se cilat janë problematikat që kemi hasur në proceset zgjedhore. Prandaj unë do t’i inkurajoja që të angazhoheshin në mënyrë të drejtpërdrejtë në mënyrë sa më të shpejt që të ishte e mundur në këtë proces dhe duke mbajtur si udhërrëfyes Raportin e OSBE-ODHIR-it, por edhe gjetjen e praktikave, le të themi negative, sepse ato parashikohen që të ndreqen dhe rregullohen që vetë forcat politike apo dhe aktorët që kanë qenë të angazhuar në procese zgjedhore, qoftë në kuptimin e vëzhgimit dhe monitorimit të tyre, kanë renditur si procese që duhet të rregullohen.

Gazetarja: Zoti President nisur edhe nga përvoja juaj, probleme të tilla si blerja e votës, përdorimi i njerëzve me rekorde kriminale në fushata, a janë thjesht çështje ligji apo kërkojnë edhe vullnet?
Presidenti Nishani: Çdo gjë kërkon vullnet. Pa vullnet nuk mund të realizohet asnjë lloj reforme. Përkundrazi, në se ka një vullnet të deformuar, produkti i angazhimeve legjislative, sepse në fund të fundit vullneti politik është për të prodhuar një produkt legjislativ, në se ka një vullnet të deformuar do të prodhojë një legjislativ të deformuar. Dhe në rastet e funksionimit deri më sot të drejtësisë. Më lejoni  t’ju sjell në vëmendje: i gjithë legjislacioni i bërë deri më sot, është një legjislacion, i cili ka ardhur si rezultat i angazhimit të asistencës së vazhdueshme, të ekspertizës teknike, por edhe financiare të partnerëve të Shqipërisë: të Bashkimit Evropian dhe aktorëve të tjerë. Fakti që sot ka një shqetësim të madh të fokusuar tek pandëshkueshmëria, pandëshkueshmëria e zyrtarëve të korruptuar. Nuk e quaj që është mungesë e mekanizmave apo e hapësirës ligjore. Është tërësisht mungesë vullneti. Jam tërësisht i bindur se në se gjyqtarët dhe prokurorët do të shikonin një vullnet tërësisht të hapur dhe të drejtpërdrejtë, të shprehur nga një klasë politike që nuk do të pengonte, nuk do të shantazhonte, nuk do të kërcënonte dhe që nuk do të rrezikonte le të themi qoftë garancinë e tyre, sigurinë e tyre në punë, integritetin e tyre, mënyrën e  trajtimit të tyre, jam i bindur që ata do të ishin të gatshëm të zbatonin ligjin dhe të dënonin çdo zyrtar të korruptuar, pavarësisht nivelit që ai përfaqëson. Në momentin që vihen përballë një raporti krejt tjetër të deformuar të asaj ç’ka shprehet si vullnet dhe të asaj që ofrohet në realitet, padyshim që bëhet inekzistente edhe vetë trupa në drejtësi.

Gazetarja: Meqenëse u fol për pandëshkueshmërinë në fakt: Katër vjet pas zgjedhjes së Adriatik Llallës si Prokuror i Përgjithshëm, a jeni ju i kënaqur me punën e tij?
Presidenti Nishani: Unë jam shprehur edhe më parë: Në se unë do të isha i kënaqur me punën e institucioneve shtetërore, atëherë ne duhet ta konsideronim të panevojshëm gjithsecilin prej nesh. Padyshim që nuk jam i kënaqur me çfarë është bërë deri tani në tërësi, në kuptimin me mënyrën se si ka funksionuar prokuroria, në mënyrën se si kanë funksionuar gjykatat, se si funksionon pjesa e ekonomistëve, në mënyrën se si funksionon jeta sociale, jeta politike, jeta kulturore. Absolutisht jam i pakënaqur me gjithë këtë lloj dimensioni!

Gazetarja: Por  zotin  Llalla e keni propozuar ju? Prandaj ju pyeta.
Presidenti Nishani: Padyshim që zoti Llalla është i propozuar nga Presidenti i Republikës, por nuk korrigjohet dhe nuk kontrollohet nga Presidenti, sepse e ka varësinë nga Parlamenti, e ka varësinë nga Kuvendi. Është Kuvendi, i cili kontrollon punën  e Prokurorit të Përgjithshëm dhe të Prokurorisë në tërësi. Është Kuvendi, i cili në se konstaton që Prokurori i  Përgjithshëm dhe prokuroria  nuk e përmbushin misionin e tyre, ka gjithë mekanizmat për të ndërmarrë veprimet e tyre ligjore, por ajo që unë them me garanci është fakti që Prokuroria duhet të bëjë shumë më tepër, në raport jo vetëm me pritshmërinë e opinionit publik, por edhe në raport edhe me realitetin. Posaçërisht në dy aspekte, në hetimin dhe përndjekjen e veprimtarisë korruptive të zyrtarëve të administratës, nga më të lartit e deri tek nivelet më të ulëta dhe nga ana tjetër, e krimit të organizuar që është një sfidë shumë e madhe për Shqipërinë dhe shërbimin shqiptar.

Gazetarja: Një pyetje të fundit Zoti President për një çështje shumë të ndjeshme për shoqërinë shqiptare: për çështjen e pronës. Ju e dërguat ligjin e ri të pronave në Gjykata Kushtetuese, por nuk munguan akuzat se ju keni konflikt interesi me këtë ligj?
Presidenti Nishani: Nuk e di nga janë adresuar këto lloj akuzash, por këto janë akuza të frymës të luftës klasore që janë bërë në 1945-ën. Kështu fakti që në vitin 2016 shprehen dhe manifestohen mentalite të 1945-ës, kjo është një gjë për të shqetësuar në tërësi shoqërinë dhe jo mua personalisht. Unë besoj që çdo qytetar shqiptar që është pronar i një objekti të caktuar në mënyrë të ligjshme duhet të jetë krenar për atë që posedon në mënyrë të ligjshme dhe të ndershme. Fakti që mund të anatemohen pronarët pse kanë trashëguar një pronë apo pse kanë një pronë në mënyrë të ligjshme dhe shpesh herë nga ata që në mënyrë krejt të paligjshme, pa transparencë dhe të paargumetuar zotërojnë pasuri të jashtëzakonshme dhe shumë herë më të mëdha se sa ata pronarë që kanë trashëguar prona të ligjshme, ky është një problem tjetër që ka të bëjë me aspektin e veprimtarisë kriminale të këtyre individëve, por që kjo është një çështje tjetër.
Ligjin aktual ende nuk e kam ankimuar në Gjykatën Kushtetuese, sepse për çudi, ligji ende nuk është dërguar dhe nuk është botuar në Fletoren Zyrtare. Pra unë nuk e kuptoj faktin pse vonohet nga ana e Qeverisë dërgimi i një ligji të miratuar për t’u botuar në Fletoren Zyrtare dhe për të hyrë në fuqi. Pra sot që flasim së bashku nuk ka ende një botim të ligjit në Fletoren Zyrtare. Por të vijmë tek përmbajtja e ligjit: Ligji në dy aspekte në frymën e tij është një ligj klasor. Në germën e tij është një ligj antikushtetues dhe anti-evropian. Është një ligj klasor, sepse e trajton në mënyrë të diferencuar një individ dhe grupe individësh në mënyrën se si e kanë fituar dhe përfituar pronën e tyre. Dhe ajo që thatë ju: akuzat që bëhen për personat që kanë prona të trashëguara, gati-gati si armiq të klasës, në aspektin anti-kushtetues dhe anti-evropian në faktin se ky është një ligj që parashikon, ende nuk ka sipas deklarimeve publike të Qeverisë një hartë të vlerës së tokës, dhe ky ligj parashikon të ketë një hartë vlere jo ekonomike, por një hartë vlere politike. Një hartë vlere nuk mund të jetë politike, një hartë vlere është dhe do të jetë vetëm ekonomike. Është padyshim anti-kushtetues, sepse nuk respekton asnjë nga vendimet dhe qëndrimet e Gjykatës Kushtetuese të Shqipërisë. Zhbën parimin themelor të ekonomisë së tregut në të cilin kemi hyrë që në vitin 1990. Njëkohësisht zhbën tërësisht konceptin e sigurisë juridike. Trajton me standarde të dyfishta dhe të trefishta individë të ndryshëm dhe grupime të ndryshme të shoqërisë  dhe është anti-evropian sepse ka injoruar dhe përçmuar të gjitha vendimet dhe orientimet që ka dhënë Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut  për Shqipërinë në lidhje me çështjen e trajtimit të pronës.
Unë besoj që ky është një moment që do të ketë padyshim një ndjekje shumë të kujdesshme. Personalisht si Institucion po e ndjek me shumë vëmendje. Nuk mund të pranoj kurrsesi një standard të tillë. Menjëherë pas hyrjes në fuqi, pres dhe kërkoj që Qeveria ta dërgojë ligjin për botim në Fletoren Zyrtare. Menjëherë pas hyrjes në fuqi, unë do t’i drejtohem padyshim Gjykatës Kushtetuese, por zëri i Presidentit të Republikës do të jetë në të gjitha institucionet evropiane për të denoncuar këtë standard të papranueshëm dhe një kthim pas në konceptet dhe retorikat dhe filozofitë dhe ideologjitë e pasluftës së Dytë Botërore, e cila solli në Shqipëri pikërisht këtë varfëri që ende po e vuajnë sot të gjithë shqiptarët.

Gazetarja: Ju faleminderit Zoti President!
Presidenti Nishani: Faleminderit juve!

*Marrë nga Vizion Plus

Redaksia Online
(Gre.M/Shqiptarja.com)

TAG:
• OSBE
• OSBE-ODIHR