Si u bë Britania e Madhe një nga vendet më të varfra në Europën Perëndimore?

“Muajt ​​e fundit kanë qenë të vështira për Mbretërinë e Bashkuar, por kjo krizë nuk nisi sot…”

Britania zgjodhi financat në vend të industrisë, masat shtrënguese mbi investimet dhe një ekonomi të mbyllur në vend të hapjes ndaj botës.

Muajt ​​e fundit kanë qenë të vështira për Mbretërinë e Bashkuar. Çmimet e energjisë janë në rritje. Inflacioni kombëtar ka kaluar shifra dyshifrore. Vdiq monarkja më jetëgjatë e Britanisë. Kryeministri me mandatin më të shkurtër ka dhënë dorëheqjen.

Prapa titujve të zymtë të mediave, megjithatë, është një histori më e thellë e mosfunksionimit ekonomik prej dekadash që mban mësime për të ardhmen.

Në imagjinatën amerikane, Britania e Madhe nuk është vetëm prindi ynë politik, por edhe partneri ynë kulturor, një komb i pasur që na dha kapitalizmin modern dhe Revolucionin Industrial.

Por sidomos kur vjen puna tek shifrat, Britania është goxha e varfër për një vend të pasur.

Standardet e jetesës dhe pagat në Mbretërinë e Bashkuar kanë rënë ndjeshëm pas atyre të Evropës Perëndimore. Sipas disa masave, në fakt, pagat reale në Mbretërinë e Bashkuar janë më të ulëta se sa ishin 15 vjet më parë dhe ka të ngjarë të jenë edhe më të ulëta vitin e ardhshëm.

Kjo krizë ka kohë që po formohet, në fakt prej dekadash të tëra.

Pas Luftës së Dytë Botërore, ekonomia e Britanisë u rrit më ngadalë se ajo e pjesës më të madhe të Evropës kontinentale.

Në vitet 1970, britanikët kishin një debat kombëtar rreth asaj se pse po ngecnin prapa dhe sesi ish-perandoria ishte bërë një ekonomi relativisht e izoluar dhe e përgjumur. Nën kryeministren Margaret Thatcher në vitet 1980, tregjet u çrregulluan, sindikatat u shkatërruan dhe sektori financiar u shfaq si një xhevahir i ekonomisë britanike.

Injektimi i neoliberalizmit nga Thatcher pati shumë efekte të ndërlikuara, por që nga vitet 1990 deri në vitet 2000, ekonomia britanike nguloi para, me bumin financiar të Londrës në krye. Britania, e cila u pasurua si fabrika e botës në shekullin e 19-të, ishte bërë bankierja e botës në shekullin e 21.

Kur kriza globale financiare goditi në vitin 2008, ajo goditi rëndë, duke goditur motorin e rritjes ekonomike të Britanisë. E kujdesshme ndaj rritjes së deficiteve, qeveria britanike ndoqi një politikë shtrënguese, duke u shqetësuar për borxhin dhe jo për produktivitetin. Rezultatet ishin katastrofike. Pagat reale ranë për gjashtë vjet rresht.  

Duke u përballur me atë që shkrimtari Fintan O’Toole e quajti “ankthin e shurdhër të standardeve në rënie të jetesës”, politikanët konservatorë nuhatën një ‘gogol’ për të fajësuar për këtë katastrofë me lëvizje të ngadalta. Ata u shërbyen votuesve në ankth një menu me të huaj të frikshëm: burokratë nga Brukseli, emigrantë, azilkërkues – kushdo përveç vendimmarrësve aktualë që kishin gjunjëzuar konkurrencën britanike. Një grup votuesish të moshuar, të shtresës së mesme, me një nostalgji të akumuluar kërkuan Brexit dhe ata e arritën atë.

Në 30 vitet e fundit, ekonomia britanike zgjodhi financat në vend të industrisë, qeveria britanike zgjodhi masat shtrënguese në vend të investimeve dhe votuesit britanikë zgjodhën një ekonomi të mbyllur dhe më të varfër mbi një të hapur dhe më të pasur. Rezultatet e parashikueshme janë rënia e pagave dhe ulja e produktivitetit.

Kështu, Britania e Madhe, kombi i parë që u industrializua, ishte gjithashtu i pari që u deindustrializua. Britania shkaktoi revolucionin e produktivitetit që ndryshoi botën dhe tani ajo ka disa nga statistikat më të këqija të produktivitetit të çdo ekonomie të madhe. Ajo që dikur ishte perandoria më e fuqishme e globalizuar në botë, tani ka votuar për të reduktuar në mënyrë eksplicite aksesin global në tregti dhe talent. Që nga Brexit, imigracioni, eksportet dhe investimet e huaja kanë rënë të gjitha, duke ulur me gjasë madhësinë e ekonomisë së Mbretërisë së Bashkuar me disa pikë përqindjeje në afat të gjatë./ The Atlantic

M.Q./Shqiptarja.com

TAG:
• Britani e Madhe