Lamtumirë Ismail Kadare! Homazhe publike në TKOB e ceremoni familjare varrimi! Edhe nga Kosova e Maqedonia e Veriut nderuan kolosin e letërsisë shqipe

Vajza e shkrimtarit Dritëro Agollli, Elona Agolli ka shprehur ngushëllime për ndarjen nga jeta të Ismail Kadares.

Me një postim në rrjetet sociale, Elona Agolli shkruan se edhe pse ai u largua nga kjo jetë do të mbetet më i gjallë ndër të gjallët.

“Ndoshta do të kishin dashur të prisnin ndryshe të fundmen ditë …njëlloj ashtu siç i madhi Niko Kazanxaqis admironte vdekjen në këmbë, të njëjtë me ushtarët e Pompeut . Apo si ai që përfshihej nga llava e vdiste në këmbë si statujë.  Edhe atë ditë që babi nuk më lëshonte duart nga flokët duke i tërhequr si litarë, atë ditë në spitalin me muret gri dhe frymën e kobshme të vdekjes, ai këtë gjë donte të më thonte. Jam e bindur që edhe ai, miku i hershëm dhe i gjithjetshëm i babait tim, ashtu do ta dëshironte.  E sido që të jetë, Ismail Kadare që sot do të prehet në banesën e fundme, me kurmin në tokë, por shpirtin afër qiellit, ashtu siç përherë të mëdhenjtë shkrimtarë e kanë, në jetën tokësore por edhe në atë në amshim, brez pas brezi e shekull pas shekulli, do të mbetet më i gjallë ndër të gjallët, më i ndriçuar ndër të ndriçuarit.  Lamtumirë i adhuruari shkrimtar! Lamtumirë, për mua, xhaxhi Ismail",shkruan ajo. 

Ambasadat amerikane në Shqipëri dhe Kosovë kanë vlersuar shkrimtarin Ismail Kadare.

Ambasadori i SHBA-së në Kosovë, Jeff Hovenier, ka ngushëlluar për vdekjen e shkrimtarit Ismail Kadare, ndërsa ka bërë homazhe dhe shkruar edhe në librin e zisë që ishte i vendosur në Ambasadën e Shqipërisë në Kosovë.

“Sot, teksa Kosova mban Ditën Kombëtare të Zisë, unë pata nderin të nënshkruaj librin e ngushëllimeve, duke kujtuar gjigantin letrar Ismail Kadare, kontributet e tij të jashtëzakonshme në letërsinë e gjuhës shqipe kanë lënë gjurmë të pabesueshme në botë. Ngushëllimet e mia më të thella për familjen, miqtë dhe admiruesit e tij”, ka thënë Hovenier në platformën X.

Ndërsa, Ambasada amerikane në Tiranë ka zgjedhur ta kujtojë në një tjetër formë shkrimtarin e madh shqiptar Ismail Kadarenë, i cili u nda nga jeta më datë 1 korrik 2024.

Ambasada iu ka kërkuar diplomatëve amerikanë të saj në Tiranë të ndajnë mendimet e tyre për disa nga veprat më të njohura të shkrimtarit të madh.

“Në nder të veprës së gjigandit shqiptar të letërsisë Ismail Kadare, ne u kërkuam diplomatëve amerikanë në Ambasadën e ShBA në Tiranë të ndajnë mendimet e tyre për disa prej librave të tij. Shihni vlerësimet e tyre dhe bashkojuni bisedës duke ndarë me ne librin tuaj të preferuar të Kadaresë në komente”, thuhet në postimin e ambasadës.

Në postimin e ambasadës amerikanë janë edhe përshtypjet e diplomatëve për librat e Kadaresë.

Shqiptarët i dhanë këtë të mërkurë lamtumirën e fundit shkrimtarit të mirënjohur Ismail Kadare, i cili ndërroi jetë në moshën 88 vjeçare, mëngjesin e 1 korrikut.

Në një ceremoni shtetërore të mbajtur në Teatrin e Operas dhe Baletit, krerët më të lartë të shtetit të Shqipërisë dhe Kosovës, personalitete të shquara të kulturës dhe artit në botën shqiptare, miq dhe dashamirës të autorit, por dhe qytetarë të ndryshëm morën pjesë në homazhet e zhvilluara në nderim të shkrimtarit.

Mes të pranishmëve ishin dhe kryeministrat Rama e Kurti, ku krahas vendosjes së buqetave me lule lanë dhe një shënim në librin e lamtumirës për Ismail Kadarenë.

Kryeministri Rama zgjodhi një mesazh të shkurtër, ku shkruan: “I the të gjitha, fli i qetë”.

Ndërkohë që mesazhi i lënë nga bashkëshortja e kryeministrit Rama, Linda Rama, ishte: “Ismail! Të privilegjuar të ishim bashkëkohës, të privilegjuar të të lexonim në shqip, Linda Rama”.

Sakaq kryeministri i Kosovës, Albin Kurti la një mesazh më të gjatë në librin e kujtimeve të shkrimtarit. Në mesazhin e tij, Kurit vlerëson maksimalisht figurën e Kadaresë dhe thekson se vepra e tij do të jetojë gjatë.

“Pikëllimi është i thellë sepse admirimi është i lartë. Historia me gjithë mitet, politika me gjithë intrigat, gjuha me gjithë bukurinë, me romanet dhe pozitë e Ismail Kadaresë u bënë dije dhe vetëdije për popullin tonë. Lum ne që e patëm kaq shumë. Vepra e tij do të rrojë gjatë, jo vetëm për ne Me mall e mirënjohje, Albin Kurti, Kryeministër i Republikës së Kosovës!”, shkruan Kurti.

Nipi dhe mbesa i dhanë lamtumirën mes lotëve dhe dhimbjes së gjyshit të tyre, shkrimtarit të madh Ismail Kadare.

 Në përcjelljen për në banesën e fundit, mbesa e shkrimtarit të madh u përlot teksa tha: 

Lamtumirë baba, ashtu si të kam quajtur gjithmonë!

Nipi i Ismail Kadaresë recitoi poezi të gjyshit të tij në gjuhën frënge.

"Lamtumirë baba"

Shkrimtari i madh, Kadare u përcoll ditën e sotme për në banesën e fundit në Tufinë, ku do të prehet përkohësisht. Siç bëri të ditur kryeministri Edi Rama, shkrimtari i madh do të prehet aty përkohësisht, deri kur të jetë gati një banesë e fundit vetëm e tij.

Në ceremoninë private të varrimit të Ismail Kadaresë, në varrezat e Tufinës në Tiranë mbajtën fjalën dy vajzat e tij.

Besiana Kadare, në fjalën e saj në varreza, tha se e përfytyron që Kadare ‘është ngjitur si hyj në panteonin e gjenive të botës dhe na shikon’. Më tej ajo shtoi se një nga mënyrat më të mira për t’i bërë homazh është që të lexojmë të gjithë përsëri veprat e tij.

Besiana Kadare, vajza e Ismail Kadare: Të dashur miq faleminderit që keni ardhur sot. Jemi të gjithë shumë të prekur nga gjithë kjo dashuri, mesazhet e ngushëllimit, shumë ceremoni prekëse. Nuk do bëj ndonjë fjalim, e përfytyroj që thoshte një nga frazat e tij të preferuara ‘do na lësh rehat tani, nuk dua’. E përfytyroj është ngjitur, është si në një vorbull drite, e përfytyroj që është ngjitur si hyj në panteonin e gjenive të botës dhe na shikon. Një nga mënyrat për t’i bërë homazh është të lexojmë të gjithë përsëri veprat e tij. Faleminderit që keni ardhur sot.

Gjithashtu fjalën e mbajti edhe vajza tjetër e gjeniut të letrave shqipe, Gresa Kadare, e cila tha se Kadare ishte krejt i veçantë në të gjithë gjërat. Më tej ajo u shpreh se kurrë nuk është mërzitur me të apo me neglizhencat e saj qëkur ajo ishte fëmijë.

Gresa Kadare: Të dashur miq faleminderit për prezencën tuaj. Desha të them diçka të vogël. Ismaili ka qenë gjithnjë një baba ndryshe nga të gjithë etërit e shokëve e shoqeve të mia. Ishte krejt i veçantë si në gjithë gjërat e tjera dhe i bindej vetëm ligjeve të letërsisë. Kurrë nuk më ka mërzitur për neglizhencat e mia për punët e shtëpisë, e plotë e plotë të tjera, por nuk m’a kursente sarkazmat për autorët që unë lexoja. Nga ana tjetër entuziazmohej sa i gjeja ndonjë rrjesht përshembull nga përkthimi i Nolit, i Don Kishotit, që ishte i goditur. Këtë filozofi dora dorës ndoshta e kam adoptuar dhe vetë që nga fëmijëria.

Mevlan Shanaj, aktori dhe regjisor I njohur dhe një mik i Kadaresë tha se humbja është e madhe.

Mevlan Shanaj: Ismail Kadareja na bëri të mencur e trima. Nuk vjen më një si ai. Lamtumirë gjeni
 

Kreu i BDI-së në Maqedoninë e Veriut, Ali Ahmeti dhe kryetari i Tetovës Bilall Kasami erdhën në Tiranë për ti dhënë lamtumirën e fundit  shkrimtarit Ismail Kadare.

Ahmeti përcolli mesazhin për të gjithë të rinjtë që duan të ndjekin artin ecin në gjurmët e Kadaresë.

Ali Ahmeti: “Atyre që krijojnë prozë e poezi të vijojnë vazhdimisësinë e Kadaresë dhe Agollit” tha ai.

Bilal Kasemi: Sot Tetova humb një qytetarë të saj. Ismail Kadare mbetet shkrimtari që padrejtësisht iu mohua cmimi Nobel për letërsinë, por besoj se cmimin ia dhanë lexuesit”

Pak kohë më parë Tetova i dha Kadaresë titullin “Qytetar Nderi’

Në homazhe për t'i dhënë lamtumirën Ismail Kadaresë erdhën dhe shkrimtarë shqiptarë.

Shkrimtari Fatos Kongoli e quajti një shkollë letrare, Ismail Kadarenë dhe tregon bisedat e fundit me të.

Fatos Kongoli: “Kadare është shkrimtar i madh i përmasave botërore. E kam adhuruar gjithmonë si autor Kadarenë dhe atëherë kur nuk më shkonte mendja të bëhesha unë shkrimtar. Vitet e fundit u miqësuam me njëri tjetrin. Kishim një mik të përbashkët dhe vila e Kadaresë në Qerret takoheshim shpesh. Më ndodhte të takohesha dhe në raste festash.Ismaili nuk është shkrimtar i zakonshëm. Është shkollë letrare” 

Rita Petro: Shkrimtari Kadare do të vijojë të jetë mes nesh edhe kur ne të mos jemi. Nuk ka shtëpi pa një libër të Kadaresë. Madje dy ditët e para, 1 dhe 2 korrik, (Kadare vdiq më 1 korrik) qielli ishte shumë I ngrysur njëlloj si në romanet e Kadaresë. Ai donte një diell perëndimor. Është shkrimtari I të gjithë shqiparëve.

Të shumtë janë personalitetet që kanë kryer homazhe në nder të shkrimtarit Ismail Kadare.

Në homazhe u panë edhe dy ish-presidentët, Alfred Moisiu e Rexhep Meidani, të cilët nderuan Kadarenë.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i shoqëruar nga delegacioni it ij ka mbërritur në Teatrin e Operas dhe Baletit për të nderuar kolosin e letërsisë shqiptare, Ismail Kadare.

Kurti, Mimoza Kusari Lila me delegacionin, kryetari i Kuvendi Glauk Konjufca morën pjesë në homazhet për Kadarenë.

Personalitete të artit dhe letërsisë ndodhen në TKOB për të dhënë lamtumirën e fundit shkrimtarit që I frymëzoi në karrierën e tyre.

Mes tyre dhe shkrimtari Fatos Kongoli dhe aktori Reshat Arbana, e Luftar Paja, Timo Flloko, Vera Grabocka, Kastriot Çaushi.

Fatos Kongoli një nga mjeshtrat e letërsisë shqipe në një intervistë tha se Kadareja ishte shkrimitari më mirëfillti shqiptar

Mbaj mend një artikull idiot që e sulmonte se Kadareja nuk shkruante për lexuesin shqiptar. Kadareja nuk është lexuar si shkrimtar i mirëfilltë, por ai ka qenë më mirëfillti shqiptar. Kadareja ishte njeri i zgjuar, nuk ishte naiv dhe ai e përdori regjimin në interes të krijimtarisë së tij.

Ka pasur smirë, ligësi sa të duash. Kjo smirë dhe ligësi e kolegëve e ka ndjekur deri në fund Kadarenë, por pjesa më e madhe e adhuronin se ishte shkrimtar i madh”-u shpreh Kongoli në një intervistë për top channel më 1 korrik.

Figura të larta nga Kosova kanë nderuar Ismail Kadarenë. Në homazhe në nder të shkrimtarit mori pjesë edhe kryetari i Kuvendit të Kosovës, Glauk Konjufca.

Ministri i brendshëm Taulant Balla mori pjesë në homazhet për shkrimtarin Ismail Kadare.

Balla ishte i shoqëruar nga disa efektivë policie.

Shkrimtari Preç Zogaj mori pjesë në homazhet për Ismail Kadarenë. Ai u ndal edhe në një prononcim për mediat, ndërsa kujtoi edhe takimet me Kadarenë.

Vdekja e tij do shërbeje për të rivendosur në lartësinë e merituar konceptin për letërsinë. Ka një keqkuptim për letërsinë sot, se shumë autorë, nuk e startojnë nga majat. Majat janë fillesat e gjithë atyre që fillojnë.

Takimi i fundit me Kadarenë? Takimet e fundit kanë qenë spontante gjatë shëtitjeve të tij, ose në ndonjë kafe. Jam takuar në bulevard jemi ulur në kafe. Kadareja ka qenë disi i sofistikuar, duhet të zotëroje një lloj kodi për komunikimet me të. Shakatë e tij nuk ishin të rëndomta. Kjo është mbresa që kam ruajtur, nuk bëhej kurrë banal. Dinte të qëndronte gjithnjë mbi, duke i thënë të gjitha.

Shkrimtari që ka dijen e dhuntisë, ka një mision ta ruajë dhuntinë. Kadare këtë bëri, e sendërtoi dhuntinë me vepra që themeluan letërsinë e re moderne shqipe.

I jepet lamtumira e fundit shkrimtarit të madh Ismail Kadare, i cilësuar si kolosi i letërsisë shqipe që futi Shqipërinë në hartën botërore letrare.

Homazhet po mbahen në Teatrin të Operas dhe Baletit, ku marrin pjesë familjare, miq, figura dhe personalitete të larta e dashamirës.

Në këtë foto shihet edhe bashkëshortja e tij, Helena Kadare dhe vajzat e saj, veshur në të zeza e me lot në sy.

Deputeti demokrat Lulzim Basha mori pjesë në homazhet për Ismail Kadarenë. Në homazhet në nder të shkrimtarit mori pjesë edhe Presidenti i Partisë së Lirisë, Ilir Meta, i cili shoqërohej nga Tedi Blushi dhe Erisa Xhixho.

Basha në një prononcim për mediat vlerësoi figurën dhe krijimtarinë e Kadaresë, ndërsa një mesazh kishte edhe për të rinjtë të cilëve u thotë se duhet t’i lexojnë veprat e kolosit të letërsisë shqipe.

"Kadare është ngjitur në Panteonin e përjetësisë si njeriu që në kohën më të vështirë për kombin shqiptar i kujtoi bashkëkombësve dhe gjithë botës se ne jemi një ndër kombet e identitetit europian dhe i formimit të identitetit europian. Kjo në një kohë që u bë çdo përpjekje për të shkatërruar lidhjet shqiptarëve me habitatin e tyre që është Europa. Kisha një mesazh për të rinjtë, që të përpiqen të lexojnë qoftë edhe një poezi, apo roman të Ismail Kadaresë se do ti shndërrojë dhe do ti ndryshojë, të kuptojë vlerën e tyre si shqiptarë, qoftë edhe si individ", tha Basha. 

Meta u shpreh se Kadare me krijimtarinë e tij e ngriti Shqipërinë në majat e letërsisë botërore.

“Për t’i dhënë lamtumirën gjeniut të kombit që me penën e tij e ngriti Shqipërinë dhe shqiptarët në majat e letërsisë botërore atëherë kur Shqipëria ishte më e izoluar se kurrë. Me sakrificë i parapriu një epoke të re. I përjetshëm kujtimi i shkrimtarit tonë të madh dhe të papërsëritshëm”, tha Meta.

Në sallën e TKOB kanë nisur homazhet publike dhe ceremonia shtetërore e lamtumirës për gjeniun e letrave shqipe, Ismail Kadare. Bashkëshortja Helena dhe bijat e shkrimtarit të ndjerë po presin ngushëllimet e një kortezhi të vazhdueshëm personalitetesh shtetërore por edhe qytetarësh të thjeshtë.

Protokolli ka menduar edhe të vendosë simbolet e Nënë Terezës në skenën e Teatrit të Operas dhe Baletit ku është vendosur arkivoli i shkrimtarit, i cili është i mbuluar me flamurin shqiptar. 

Ndërkohë në sfond lexohen poezitë dhe pjesë të prozës së Kadaresë nën ingujt e muzikës funebre. 

Kadare iku i qetë pasi ai mendonte se e kishte kryer atë që ishte shumë e rëndësishme për një shkrimtar, botimin veprës së plotë. Kjo e bënte atë të qetë.

Kështu është shprehur studiuesja e njohur e letërsisë, Alda Bardhyli, në ditën e përcjelljes për në banesën e fundit të Ismail Kadaresë.

Bardhyli ka qenë një nga personat që i ka qëndruar pranë shkrimtarit, sidomos vitet e fundit.

Bashkëshortja e shkrimtarit të ndjerë Ismail Kadare ka mbërritur në Teatrin e Operas dhe Baletit  ku dhe do të mbahen homazhet. Ajo është parë të shoqërohet nga kryetari i bashkisë Erion Veliaj.

Në homazhe do të marrin pjesë krerët më të lartë të shtetit, politikës dhe personalitete të artit.

Në Teatrin e Operas dhe Baletit mbahen homazhet për shkrimtarin Ismail Kadare, i cili u nda nga jetë në moshën 88-vjeçare. Krerët më të lartë të shtetit, politikës e personalitete të artit do të marrin pjesë në homazhe.

Në Teatrin e Operas dhe Baletit ka mbërritur edhe arkëmorti i Kadaresë, ndërsa vajza e tij Besjana Kadara dallohet në lot.

I pranishëm ishte edhe kryebashkiaku Erion Veliaj.