Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit publikon letrën e hapur: Mjaft e shpëlatë me art politikën e Edi Ramës

Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit ka publikuar se fundmi një letër të hapur të akademikëve, artistëve dhe intelektualëve drejtuar komunitetit ndërkombëtar. Faqja "Hyperallergic" ka publikuar një shkrim nga Valentina di Liscia, e cila komenton shembjen e Teatrit duke akuzuar kryeministrin Rama.

Ajo është shprehur se ka ardhur koha që të shohim përtej pikturës së gjithëpranishme të fasadave të Edi Ramës në vitin 2001 dhe të drejtojmë vëmendjen tonë në politikat e tij aktuale, të fundit, veçanërisht në kontekstin e përgjigjes së tij ndaj pandemisë globale Covid-19.

Shkrimi i plotë:

Mjaft e shpëlatë me art politikën e Edi Ramës

Për vite me radhë kemi dëshmuar se si ngjitja e Edi Ramës në pushtet në vendin e tij ka lehtësuar dhe mundësuar ngritjen e profilit të tij si artist praktikues në skenën ndërkombëtare të artit, veçanërisht që kur u bë Kryeministër në 2013. Ne nuk jemi imunë ndaj sa tërheqës ideja e një artist-politikani është në një kohë kur politika e kohës ka vështirësi të mëdha të përfytyrojë një të ardhme. Artisti-politikani shet - si punën e tij, ashtu edhe politikat e tij. Shqetësimi ynë është pra që ngritja e profilit të Edi Ramës si artist praktikues në skenën ndërkombëtare të artit, ndihmuar nga një grup i përzgjedhur artistësh, kuratorësh dhe koleksionistësh, në vend që të tërhiqnin më shumë vëmendjen ndaj politikave së tij, në mënyrë paradoksale, e eklipsoi plotësisht ato. Ka ardhur koha që të shohim përtej pikturës së gjithëpranishme të fasadave të Edi Ramës në 2001 dhe të drejtojmë vëmendjen tonë në politikat e tij aktuale, të fundit, veçanërisht në kontekstin e përgjigjes së tij ndaj pandemisë globale Covid-19.

Qeveria e Edi Ramës ka minuar sistematikisht lirinë e fjalës dhe shprehjes. Gazetarët sulmohen në mënyrë sistematike - qoftë me gojë dhe fizikisht, kërcënohen dhe shantazhohen, dhe pushohen për raportime mbi korrupsionin dhe krimin e organizuar, ose thjesht për kritikimin e qeverisë Rama. Programet televizive mund dhe janë mbyllur papritur, përfshirë Publicus në vitin 2016 ashtu si ishte gati të transmetonte një ekspozitë për vdekjen e Ardit Gjoklaj, një fëmijë punëtor i vrarë në një aksident pune në një landfill në pronësi të qeverisë. Në të vërtetë, kanale të tëra televizive janë mbyllur, e fundit është Ora Neës këtë muaj për gjoja shkelje të masave të distancimit shoqëror, por në fakt sepse është praktikisht i vetmi stacion televiziv që vazhdon të jetë kritik ndaj qeverisë. Të gjitha stacionet e tjera të mëdha të lajmeve janë në pronësi të biznesmenëve afër qeverisë së Edi Ramës, ndërsa ai komunikon kryesisht përmes mediave sociale, përfshirë kanalin e tij video në Facebook, ERTV, burimet e gjera të financimit të të cilave mbeten të panjohura dhe për të cilat nuk kërkohet llogari.

Organizatat e vëzhguesve të mediave si Qendra Europiane për Lirinë e Shtypit dhe Mediave (ECPMF), Federata Europiane e Gazetarëve (EFJ), Instituti Ndërkombëtar i Shtypit (IPI), Reporterët pa Kufij (RSF), dhe Komiteti për Mbrojtjen e Gazetarëve (CPJ) kanë bërë në mënyrë të përsëritur thirrje lidhur me përkeqësimin e shtypit të lirë në Shqipëri. Akuza i tyre kulmoi sidomos në fund të vitit 2019 dhe në fillim të vitit 2020, kur qeveria shqiptare në mënyrë të përsëritur u përpoq të nxirrte në parlament projekt-ligjin e të ashtuquajturës "Anti-Shpifje", e cila i jep një agjensie që i përgjigjet Këshillit të Ministrave fuqinë për të gjobitur dhe madje për të mbyllur mediat online me prova minimale dhe pa asnjë mbikëqyrje nga gjyqësori. Rreth të njëjtës kohë, Parlamenti shqiptar në të vërtetë kaloi një ligj legjislacioni edhe më shqetësues, të ashtuquajturin projekt-ligj "Anti-KÇK", duke i hapur kështu rrugën krijimit të një force policore "elitare" që, përveç të tjerash, mund të kryeni mbikëqyrje elektronike dhe kontrollime në shtëpi, si dhe të ndalojë dhe mbajë "të dyshuarit" pa ndonjë urdhër gjykate.

Ndërsa shkelja e të drejtave të njeriut nga dhe nën qeverisjen e Edi Ramës nuk është gjë e re, krijimi i një kornize ligjore për heqjen ose pezullimin e të drejtave dhe lirive themelore të qytetarëve shqiptarë nga ekzekutivi në tërësi është jashtëzakonisht alarmante. Edi Rama ka shfrytëzuar në mënyrë të pamëshirshme katër momente kyçe për ta arritur këtë. Përkatësisht, vakuumi institucional dhe i pushtetit i krijuar nga e ashtuquajtura "Reforma në Drejtësi" që nga viti 2016, si rezultat i së cilës Shqipëria nuk ka as një Gjykatë Kushtetuese plotësisht funksionale dhe as një Gjykatë të Lartë funksionale; vendimi i deputetëve të dy partive kryesore të opozitës për të hequr dorë nga mandatet e tyre në fillim të vitit 2019, si rezultat i të cilit Shqipëria nuk ka një parlament funksional; zgjedhjet lokale me një parti të mbajtura në qershor 2019, duke i mundësuar Partisë Socialiste të fitojë kontrollin e pothuajse të gjitha bashkive në të gjithë vendin; dhe, së fundi, tërmeti katastrofik i 26 nëntorit 2019, dhe pandemia Covid-19 si rezultat i së cilës Shqipëria ka qenë nën një gjendje të jashtëzakonshme që zgjatet vazhdimisht, ndonjëherë ligjërisht dhe ndonjëherë jo, dhe ka parë përdorimin në një masë masash urgjente drakoniane.

Nuk duhet të çudisë atëherë që, në kontrast të ashpër me karrierën artistike të vetë Edi Ramës, jeta kulturore në Shqipëri është bërë gjithnjë e më e pasigurt. Burimet e financimit për prodhuesit e pavarur kulturorë janë të pakta dhe sa financimi joshtetëror ka, kanalizohet në projekte kotësie të qeverisë. Kështu, ndërsa shuma të panumërta parash u shpenzuan në qendrën e artit bashkëkohor brenda zyrave të Edi Ramës, të gjitha institucionet e tjera kulturore kombëtare janë në nënfinancim dhe keqmenaxhim sistematik. Kërcënohet gjithashtu trashëgimia kulturore, veçanërisht trashëgimia arkeologjike romake dhe bizantine e Shqipërisë. Në mënyrë të ngjashme, shumica e monumenteve të kulturës në Tiranë që datojnë nga periudha otomane janë shkatërruar tashmë në mënyrë që të krijojnë hapësirë për projektet e ndërtimit të sponsorizuara nga qeveria, dhe ka plane në zhvillim për shembjen e Galerisë Kombëtare të Arteve, një tjetër shenjë arkitekture dhe vendndodhje e trashëgimisë kulturore.

Prishja e ndërtesës historike të Teatrit Kombëtar më 17 maj 2020, vetëm dy ditë para se të hiqej bllokimi i ashpër i COVID-19 i Shqipërisë, ishte një pikë pa kthim. E ndërtuar nga fashistët italianë në vitin 1939, ajo funksionoi gjithashtu si një kujtesë e rëndësishme e sundimit komunist në Shqipëri, me gjyqin e parë komuniste shqiptar me profil të lartë që u zhvillua brenda tij në vitin 1945. Prishja e fundit e teatrit erdhi pas dy vjet rezistence nga aktorët, shkrimtarët, artistët dhe aktivistët, vetëm disa javë pasi ndërtesa u emërua një nga shtatë vendndodhjet më të rrezikuara të trashëgimisë kulturore në Evropë nga Europa Nostra, dhe pasi Komisioni Europian bëri thirrje për dialog për ruajtjen e tij. Ky veprim u parapri nga disa akte antikushtetuese dhe të paligjshme në nivele të ndryshme të qeverisjes, ndërsa një ankesë e Gjykatës Kushtetuese dhe një hetim kundër korrupsionit kundër transferimit të pronësisë së teatrit nga pushteti kombëtar në atë lokal ishte akoma në pritje. Një pjesë e madhe e truallit publik, mbi të cilën qëndronte Teatri Kombëtar, pritet të shndërrohet në ndërtesa të larta private dhe qendra tregtare në pjesën më të shtrenjtë të pasurive të patundshme në Tiranë. Qeveria ka pranuar publikisht se nuk ka buxhet për të rindërtuar teatrin. Kjo ndërtesë, dhe gjithçka që ishte brenda - kostumet, objekte skene, dhe arkivat e më shumë se tetëdhjetë viteve të historisë së teatrit shqiptar - u rrënua në mes të natës, të Dielën, 17 maj 2020, e shoqëruar nga dhunë e papërmbajtur policore, duke mbyllur të gjitha komunikimet elektronike në zonë, dhe arrestime.

"Vlerat" dhe "ngjyrat" e punës së Edi Ramës si artist, fjalimet dhe intervistat e tij në skenën ndërkombëtare të artit dhe makineria promovuese që rrethon karrierën e tij ndryshojnë si dita dhe nata nga politikat që regjimi i tij po zbaton në Shqipëri. Prandaj, ne, të nënshkruarit, u bëjmë thirrje fuqimisht atyre në bashkësinë ndërkombëtare të artit, praktikat e të cilëve përputhen me politikën përparimtare, praktikat etike të punës dhe një angazhim kritik me shoqërinë civile, të rimendojmë angazhimet e tyre dhe vlefshmërinë dhe ndershmërinë e këtyre angazhimeve, kur duke bashkëpunuar me dhe duke promovuar punën e një artisti-politikani praktika e të cilit shkon kundër këtyre angazhimeve dhe që ka treguar se është kundërshtar i idealeve përparimtare, demokratike dhe gjithëpërfshirëse në vendin e tij.

Ne bëjmë thirrje për solidaritet nga bota e artit ndërkombëtar me qytetarët, aktivistët dhe artistët e Shqipërisë në dënimin e veprimeve të qeverisë së Edi Ramës, dhe një reflektim të plotë mbi implikimet etike dhe artistike të ekspozimit dhe mbështetjes së veprës së tij dhe duke e zgjeruar politikës së tij.

TAG:
• edi rama
• shembja e teatrit
• Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit Kombëtar
• protesta per teatrin