POP 5

Lajmet më të lexuara të 5 minutave të fundit

Dosje

Hasan Bello: Plani i Esat Toptanit për krijimin e një kompanie koncensionare për ndriçimin e Shkodrës

Në vitin 1847, periudhë e cila përkon me reformat e Tanzimatit ndriçimi i rrugëve kryesore u sanksinua me ligj. Kjo lidhej jo vetëm me kontrollin dhe sigurinë e qendrave urbane, por mbi të gjitha me emancipimin e popullsisë

Hasan Bello: Plani i Esat Toptanit për krijimin e një kompanie koncensionare për ndriçimin e Shkodrës

Esat Pashë Toptani

Në gjysmën e dytë të shekullit XIX-të si shtetet europiane ashtu dhe në Perandorinë Osmane administratorët e qyteteve filluan t`i kushtonin rëndësi gjithnjë e më të madhe ndriçimit të tyre.

Në vitin 1847, periudhë e cila përkon me reformat e Tanzimatit ndriçimi i rrugëve kryesore u sanksinua me ligj. Kjo lidhej jo vetëm me kontrollin dhe sigurinë e qendrave urbane, por mbi të gjitha me emancipimin e popullsisë.

Në këtë kuadër edhe qytetet kryesore shqiptare nuk bënin përjashtim. Ashtu si kudo funksiononte e njëjta teknologji: nga llambat me vaj apo lëndë djegëse e deri te llambat me gaz që importoheshin nga Stambolli dhe shtetet perëndimore. Këto të fundit përdoreshin kryesisht nga administrata në qendrat e vilajeteve (Shkodër, Prizren, Janinë dhe Manastir).

Përpjekjet e para për ndriçimin elektrik të qyteteve shqiptare kanë filluar relativisht herët. Për ta kuptuar më saktë po ndalemi shkurtimisht në kontekstin e kohës. Më 10 qershor 1910, qeveria xhonturke shpalli një tender ndërkombëtar për ndriçimin e lagjeve kryesore të Stambollit. Më 1 nëntor 1910 fitues i këtij tenderi u shpall kompania austro-hungareze “Ganz Electricitats Gesellschaft” me qendër në Budapest.

Në vitin 1911 u krijua “Societe Anonyme Ottomane d’Electricite” dhe konkurrenca për marrjen me konçension të ndriçimit të qyteteve osmane ku bënin pjesë edhe ato shqiptare deri në vitin 1912 erdhi duke u shtuar. Ajo që i pengoi këto zhvillime në fushën e elektricitetit ishin Luftërat Ballkanike, të cilat u zhvilluan kryesisht në territoret shqiptare.

Gjithësesi, përpjekja e parë për marrjen me koncension të ndriçimit të qytetit të Shkodrës, i cili në këtë periudhë ishte qendër e vilajetit me të njëjtin emër do të bëhet nga Esat Pashë Toptani në fund të vitit 1910 dhe në fillim të vitit 1911.

Sipas një relacioni të konsullit austro-hungarez Zambaur, Esat Pasha që në këtë kohë ishte deputet i Durrësit në Parlamentin Osman kishte zhvilluar një vizitë në Shkodër, e cila kishte si qëllim të hetonte dëmet e shkaktuara nga ekspedita e Shefqet Turgut Pashës; të qetësonte katolikët e revoltuar me ndjenja shqiptare etj. Ai i kishte kërkuar valiut të qytetit, Bedri Pashës, lirimin e 24 krerëve të fiseve katolike të Kelmendit.

Një tjetër kërkesë që Esat Pasha i kishte dorëzuar valiut ishte marrja me koncension e ndriçimit të qytetit si dhe të pengonte tentativat e italianëve, për shkak se për këtë qëllim ai po krijonte një konsorcium “thjesht turk” në Stamboll.

Plani i Esat Pashës për krijimin e kësaj kompanie shqiptare, pavarësisht termave që ai përdorte për t`i mbushur mendjen valiut më pas do të shtrihej edhe në Durrës e Tiranë. Kjo për shkak se, në parlament, ai ishte përfaqësues i këtyre zonave.

Ky plan siç e theksuam dështoi me fillimin e Luftërave Ballkanike, gjatë të cilave elektriciteti u përdor në mënyrë të kufizuar në qytetin e Shkodrës për arsye ushtarake. Serbo-malazezët dhe forcat e mbrojtjes së Shkodrës dispononin prozhektorë të fuqishëm, që do t`i ndiznin herë pas here për të ndriçuar pozicionet e njëri-tjetrit.

B.K/Shqiptarja.com
Komento

KUJDES! Nuk do të publikohen komente që përmbajnë fjalë të pista, ofendime personale apo etiketime mbi baza fetare, krahinore, seksuale apo që shpërndajnë urrejtje. Në rast shkelje të rëndë të etikës, moderatorët e portalit mund të vendosin të bllokojnë autorin e komentit, të cilit do t'i ndalohet nga ai moment të komentojë te Shqiptarja.com

  • Sondazhi i ditës:

    Mendoni se lufta ndaj nëndeklarimit të pagave do rrisë ndjeshëm pensionet?

Lajme të tjera



×

Lajmi i fundit

Fier/ U quajt heroi i muajt tetor, pasi shpëtoi të moshuarit nga zjarri që ra në banesën e tyre, 29 vjeçari dhunon xhaxhain me sende të forta

Fier/ U quajt heroi i muajt tetor, pasi shpëtoi të moshuarit nga zjarri që ra në banesën e tyre, 29 vjeçari dhunon xhaxhain me sende të forta

2 Nëntor, 14:09