Kur historia, ka në qendër të hulumtimeve ngjarjet politike të së kaluarës, studiuesi Eduart Caka, sjell përmes botimit të Akademisë së Studimeve Albanologjike një këndvështrim edhe të aspektit social që lidhet me “Vakëfet dhe ndikimin e tyre social në Shqipërinë e periudhës osmane”.
“Nëse shikojmë periudhën osmane klasike, vakëfet janë institucione që kanë ekzistuar deri në fillim të shekullit XIX, në atë periudhë që ushtroi veprimtarinë edhe Ali Pashë Tepelena”, shprehet historian Eduart Caka.
Të njohura si sisteme bamirësie, këto institucione kishin një ndikim të gjerë, e ndihmonin Perandorinë Osmane të shtrinin pushtetin e tyre. Me të njëjtën filozofi, sa bamirëse aq edhe politike janë përdorur edhe nga sundimtari Ali Pashë Tepelena. Për herë të parë ndërtimi i vakëfeve prej tij, vjen i dokumentuar në këtë botim.
“Deri më tani nuk kemi pasur mundësi të gjenim një dokument të themelimit të një vakëfnije, që ne të na vërtetonte datën se kur Ali Pashë Tepelena ka ndërtuar një institucion bamirësie apo edhe fondet që ai i ka elokuar për këtë qëllim. Por gjetja e një dokumenti ku kërkohet që pronat e Ali Pashë Tepelenës t'i kthehen vakëfit dhe pjesa tjetër të qëndrojnë të sekuestruara, tregon se vetë Ali Pashë Tepelena kishtë ndertuar apo kishte ngritur një institucion bamirësie. Sa i përket këtij aspekti bamirës të tij, ne sot kemi një trashëgimi të ndërtesave që ai ka lënë, duke nisur që nga ujësjellësi i Gjirokastrës, objektet e kultit dhe shkollat, një pjesë e të cilave sot ndodhen jashtë territorit shqiptarë, kryesisht në zonën e Janinës dhe në zona të tjera që gjenden jashtë territorit të Shqipërisë. Në këtë aspekt mund të kuptohet më thjeshtë dhe kontributi që ai ka dhënë, jo vetëm në objektet e kultit, por edhe në objektet e shkollave”, thotë historiani.
Jo vetëm që Vakëfet luanin një rol me peshë në rregullimin e infrastrukturës e mirëqenies sociale, por, ato ishin të paprekshme, dhe rasti i Ali Pashës e konfirmon këtë. Pas ekzekutimit të tij, këto objekte që ai ndërtoi, ishin të vetmet që i shpëtuan sekuestrimit.
“Sipas traditës Osmane dhe Islame vakëfi ishte një institucion që kishte një autonomi pothuajse të plotë, aty nuk mund të ndërhynte as vet vullneti i Sulltanit dhe asnjë institucion tjetër, sepse presupozohej se institucioni i bamirësisë kryhej vetëm për hir të Zotit edhe do të vazhdojë të ketë funksionin e vet deri në përjetësi. Në këtë aspekt vërejmë se në një periudhë dyvjeçare 1823-1824 është bërë një verifikim i pronave të Ali Pashë Tepelenës në Stamboll dhe ato pjesë që cilësohen si pjesë të vakëfeve të tijat, lirohen nga sekuestrimi dhe i kthehen administratorit të vakëfit, ndërsa pjesa tjetër e tij qëndron e sekuestruar”.
Burimet për këtë botim, studiuesi i gjen mes arkvave osmane, regjistrave kadastor të shekullit të XV-të, që janë edhe materialet më të hershme arkivore të periudhës osmane në vend.
Komente
Lajme të tjera
-
Përse Shqipëria ishte vendi i fundit që u shkëput nga Perandoria Osmane?
30 Korrik 2023, 17:51
-
Biznes e shtesa në monument? Si do restaurohet Kalaja e Ali Pashës, specialisti: Projekti që diskutuam në Këshill me arkeologë, del në pah kalaja e vogël e shek XVI
26 Korrik 2023, 16:09
-
‘Nga haremi me vajzat e reja, te Veliu që firmosi pavarësinë më 1912-ën dhe...’/ Historia e panjohur sarajeve të familjes Këlcyra
5 Qershor 2023, 07:41 -
STUDIMI/ Nga ndërtimi te funksioni e dedikimet, Kalatë e Ali Pashë Tepelenës, Përzhita: U ndërtuan mbi shtresa më të hershme të shek. XIII-XIV!
16 Mars 2023, 16:22
-
Koka në Tiranë, trupi në Janinë
24 Janar 2023, 11:12
-
I ktheu patentën një gruaje që ia kishin pezulluar për 3 muaj, në pranga polici dhe sekseri! Morën 70 mijë lekë ryshfet
2 Dhjetor 2022, 11:03
-
Botohen 4 regjistrat kadastralë të kohës së Skënderbeut, historia e Ballkanit të viteve 1431-1485 nën sundimin Osman, studiuesi Caka: Miliona dokumente arkivorë rrezikojnë të mbesin në harresë
5 Shtator 2021, 16:00
-
Koka në Stamboll, trupi në Janinë
21 Maj 2021, 10:36
-
Ambasadori gjerman në Greqi poston për Ali Pashën, grekët: Është provokim, jep dorëheqjen
17 Gusht 2020, 16:16 -
VIDEO LAJM/ Pamje mahnitëse me dron nga kalaja e Ali Pashë Tepelenës në Butrint
12 Gusht 2020, 12:13 -
'Ali Pashë Tepelena u tradhtua nga njeriu më i afërt i tij', çfarë shkruante gazeta franceze më 1822
22 Qershor 2020, 09:59
-
Pengu i Kadri Roshit, regjisori publikon 40 sekondat e artistit nën petkun e Ali Pashë Tepelenës (VIDEO)
6 Prill 2020, 14:03
Po ça komenti të bësh për këtë Zhukrin ?
Përgjigju