Javën e kaluar, kur Komisionieri i BE-së për Zgjerimin Stefan Fule mbajti një fjalim në parlamentin shqiptar, ai ndeshi një Shqipëri tjetër politike: palë që dëgjonin, politikanë që duartrokisnin kritikat, zyrtarë që flisnin për reforma dhe dialog, parlamentarë që konfirmonin klimën e re politike dhe liderë politikë që ngrinin dolli në gosti zyrtare duke premtuar nxjerrjen e mësimeve nga gabimet e të kaluarës. Atë ditë, media e publiku morën frymë: Shqipëria mund të ketë një shans pozitiv për ftesën e anëtarësimit. 24 orë më pas, kur Tirana politike “u çlirua” nga presioni dhe prezenca e Fyles dhe BEsë, pamë një Shqipëri tjetër, atë tradicionale: palë që akuzonin njëra-tjetrën, fjalor fyes midis dy liderëve kryesorë politikë, mbledhje të dështuara të komisioneve të reformës zgjedhore e institucionale, ultimatume e sulme denigruese të skajshme! Media e publiku nuk mund të kishte më dyshim: kjo fytyrë politike tradicionale e Shqipërisë ka qenë, është e do të mbetet edhe më tej penalizuese për çdo projekt madhor integrues dhe përparues të Shqipërisë. Çfarë ndodhi brenda 24 orëve midis Shqipërisë tjetër dhe Shqipërisë tradicionale? Nëse analizon brendësinë e zhvillimeve nuk ndodhi asgjë e jashtëzakonshme, thjesht palët iu rikthyen kalkulimeve personale politike. Duket se palët u ndodhën në dilemën se cila është më e frytshme: një reformë zgjedhore që krijon besim dhe zgjidh ngërçin njëzet vjeçar apo një KQZ dhe model zgjedhor që mban/jep pushtet pavarësisht votave popullore? Një kryetar i ri shteti që dëshmon maturi, integritet dhe sjellje institucionale gjithëpërfshirëse apo një noter besnik të ligjeve në godinën e ish ambasadës sovjetike? Njëpakt kombëtar gjithëpërfshirës, transparent, reformator dhe afatgjatë për integrimin, apo rikthim të skenarëve orientale me darka të fshehta gjirizeve të detit, studiove të natës dhe ankandit për blerje deputetësh? Zgjedhja e tyre ishte dhe mbetet ajo tradicionale, - konflikt në vend të dialogut, pushtet personal në vend të ndarjes së pushteteve, liderë të fortë në vend të institucioneve të forta, pazare ballkanike në vend të sjelljes institucionale, dhe mbi të gjitha, - monopol personal mbi votën, sovranitetin qytetar dhe institucionet politike vendimmarrëse.
Kaq mjaftoi që Shqipëria tradicionale të shuajë çdo shpresë ndryshimi e reflektimi, të mbyllë çdo shteg integrimi dhe progresi, të errësojë çdo dritë në fundin e tunelit të tranzicionit, - fatkeqësisht, duke u fshehur edhe këtë herë pas alibive mbi integrimin, rregullat, moralin dhe legjitimitetin, - katër cilësi që mungojnë tërësisht prijësve politikë të dy dekadave tranzicion. Konflikti i mentaliteteve po kthehet në konflikt brezash dhe konflikt shoqëror: një shumicë që kërkon stabilitet e demokraci funksionalë dhe një pakicë që sundon në emër të shumicës, e cila me veprimet dhe mosveprimet e tyre shkelmon shanset e integrimit! Kemi një shumicë që kërkon sjellje qytetare dhe përgjegjshmëri politike dhe një pakicë, e cila e trajton publikun dhe interesat e tij si bezdi përpara agjendës së vet personale për ruajtjen me çdo kusht të pushtetit apo marrjen me çdo kusht të tij.
Një shoqëri që me reformë zgjedhore quan ndarjen e posteve PD-PS në KQZ apo veton e tyre periodike në (keq)numërimin e votave, me reformë institucionale quan ndarjen e minutave të sharjeve para ose pas votimit parlamentar dhe që njëherësh, me President dinjitoz nënkupton imponimin e emrave, të cilët me karrierën e bilancin e tyre negativ janë një fyerje ndaj memorien tonë kolektive dhe intelektit qytetar, - është dhe do të jetë e dënuar të mbetet viktimë e një sistemi politik antivlerë dhe të moçalosur. Dhe siç thoshte Konica i madh, nga moçali në vend të buqetave me lule e frutave të shëndetshme dalin përherë vetëm kallama të gjatë, skelete bimësh pa fruta ose thithëlopa!
Nëse nuk reflektohet në kohë, nuk ka sens përgjegjësie dhe as presion direkt detyrues publik e ndërkombëtar, atëherë rezultati është i paevitueshëm: në lojë nuk janë votimi elektronik dhe as kryetari i KQZ, nuk janë presidenti i ri dhe as emërtesat e tij, nuk janë 12 prioritetet e kërkuara me ngulm ultimativ nga BE dhe as pesë kërkesat e parashtruara nga H.Klinton muajin e kaluar. Në lojë është dhe mbetet aftësia e jonë për të pasur një demokraci funksionale, për të qenë serioz dhe të përgjegjshëm në raport me qytetarët dhe partnerët ndërkombëtarë, - një lojë periodike që si përherë mund të ketë dy - tre politikanë të fituar, por që ka nisur në formë e përmbajtje të gabuar, dhe me këtë ritëm zhgënjyes rrezikon të shndërrohet në pengesën më të madhe për progres shoqëror e shtetëror në Shqipëri.
(Shkrimi u botua ne gazetën Shqiptarja.com)
(sg/shqiptarja.com)