Turqia rifillon kërkimin e gazit në Mesdheun lindor, rrezikohet rritja e tensioneve në rajon! Erdogan: S'kemi nevojë për leje

Një anije turke niset për të kërkuar gaz në Mesdheun lindor – një lëvizje që rrezikon të ndezë tensionet rajonale. Gati dy vjet pasi Turqia ndaloi kërkimet e gazit në det të hapur në ujërat e kontestuara në Mesdheun lindor, një anije shpuese turke është nisur nga porti i Mersinit për të kërkuar gaz në rajon.

Anija 'Abdullhamid Han' u nis të martën me bekimin e Presidentit Recep Tayyip Erdogan, i cili tha se anija do të operonte 55 km (34.2 milje) nga brigjet e Turqisë në një zonë brenda territorit sovran të vendit.

 “Vëzhgimi dhe puna e shpimit që po kryejmë në Mesdhe janë brenda territorit tonë sovran. Ne nuk kemi nevojë të marrim leje apo pëlqim nga askush për këtë”, tha Erdogan në një ceremoni për nisjen e anijes.

LEXO EDHE:
'Dorëzoni armët, ose do groposeni me to', Erdogan paralajmëron rebelët kurdë në Siri

Mesdheu lindor, me potencialin e tij të konsiderueshëm të gazit natyror, mund të bëhet një pikë zjarri për mosmarrëveshjet rajonale dhe më të gjera pasi pushtimi rus i Ukrainës shkaktoi një krizë globale energjetike dhe i shtyu importuesit të përpiqen për burime alternative të hidrokarbureve. Një ditë përpara se Donmez të bënte njoftimin, ministrja e Energjisë e Qipros, Natasa Pilides, tha se përpjekjet e Evropës për të pakësuar varësinë nga gazi natyror rus kishte rritur rëndësinë strategjike të gjetjeve të saj në det të hapur.

“Evropa është një klient i mirë potencial për gazin qipriot”, tha Pilides për Bloomberg. “BE ka konfirmuar se gazi natyror do të mbetet një lëndë djegëse urë deri në vitin 2049 si pjesë e tranzicionit të gjelbër, kështu që kompanitë tani kanë komoditetin për të qenë në gjendje të sigurojnë kontrata afatgjata.”

Kërkimet e gazit kanë vazhduar në blloqet në det të Qipros që kur u zbuluan fushat e gazit në fillim të viteve 2000. Rezultatet paraprake nga shpimi i fundit i vlerësimit nga një konsorcium i Totalit të Francës dhe ENI të Italisë këtë javë konfirmuan depozitime të mëdha të gazit natyror në bllokun 6 të Zonës Ekskluzive Ekonomike të Qipros (EEZ). Por Turqia – e cila në vitin 2019 pagoi një faturë prej 40 miliardë dollarësh të importit të gazit dhe nuk e njeh Qipron si një shtet sovran me të drejtën e ZEE-së së saj – ka pohuar “të drejtën e saj sovrane” për të kërkuar rezerva energjetike jashtë ishullit të ndarë.

“Turqia ka një plan afatgjatë për të qenë një qendër energjetike në rajon dhe për të luajtur një rol të rëndësishëm në sigurinë energjetike të BE-së”, tha Umud Shokri, një këshilltar i lartë turk për politikën e jashtme, për Al Jazeera.

Ambiciet e saj, megjithatë, janë frustruar vazhdimisht. Në janar 2019, Forumi Mesdhetar Lindor i Gazit – një organ shumëkombësh me seli në Kajro – mblodhi së bashku qeveritë duke përfshirë Izraelin dhe Autoritetin Palestinez, por përjashtoi Turqinë. Një vit më vonë, Qiproja, Greqia dhe Izraeli nënshkruan një marrëveshje për të ndërtuar tubacionin EastMed 1,872 kilometra të gjatë (1,163 milje) për të transportuar gazin detar qipriot në Greqi dhe Itali. Ndërsa prerja pjesërisht e zonave detare të pretenduara nga Turqia do të ishte rruga më e shpejtë dhe më e lirë, projekti u largua nga zonat.

Pyetja qipriote

Qiproja ka qenë prej kohësh e diskutueshme mes turqve dhe grekëve qipriotë. Në vitin 1974 një grusht shteti ushtarak në Qipro që synonte bashkimin e ishullit me Greqinë kontinentale çoi në një pushtim turk në të tretën veriore të ishullit dhe në një ndarje të qëndrueshme. Republika e vetëshpallur Turke e Qipros Veriore nuk e njeh të drejtën e Republikës së Qipros të njohur ndërkombëtarisht – një anëtare e BE-së që nga viti 2004 – për t'u dhënë të drejta kërkimore kompanive të huaja pa pëlqimin e saj.

Ankaraja dërgoi anije turke shpuese për naftë dhe gaz në ujërat e Qipros jugore në maj 2019 si pjesë e doktrinës së saj të zgjerimit detar Mavi Vatan (Atdheu Blu) . Në nëntor 2019, një muaj pasi dërgoi anijen stërvitore Yavuz në blloqet e eksplorimit që autoritetet greke qipriote i kishin dhënë ENI dhe Total, Turqia nënshkroi dy memorandume mirëkuptimi me Qeverinë e Pajtimit Kombëtar të Libisë (GNA) të njohur nga OKB për zgjerimin e kufijve detarë të Turqisë me veriun. vend afrikan. Masa i hapi rrugën Greqisë për të nënshkruar një marrëveshje të ngjashme me Egjiptin në gusht 2020 për të kufizuar juridiksionet e tyre përkatëse detare.

Greqia dhe Turqia ishin në prag të  një konfrontimi ushtarak në gusht dhe shtator 2020, pasi Turqia nisi anijen e saj të vëzhgimit sizmik Oruc Reis të shoqëruar nga një flotë e vogël detare për të eksploruar naftë dhe gaz në zonat që Greqia pretendon se janë pjesë e shelfit të saj kontinental dhe EEZ. por që Turqia e konteston. Tensionet vazhduan derisa Turqia ndaloi kërkimet e gazit në det të hapur në dhjetor 2020, menjëherë pasi BE kërcënoi me sanksione ekonomike dhe Joe Biden u zgjodh president i SHBA. Në anën turke qipriote të qytetit të ndarë të Nikosias, Cavit Atalar, kreu i Departamentit të Inxhinierisë së Naftës dhe Gazit Natyror në Universitetin e Lindjes së Afërt, përshëndeti largimin e Abdullhamid Hanit.

G.MO/KT/Shqiptarja.com

TAG:
• erdogan
• turqi
• qipro
• Mesdheu Lindor
• gazi rus