Harta Gjyqësore/ KLGJ: Na detyroi situata, mungojnë 184 gjyqtarë, duhen respektuar edhe kriteret ligjore! Një gjykatë duhet të ketë minimalisht 7 gjyqtarë

Presidenti Ilir Meta ka reaguar për hartën e re gjyqësore që ka nxitur shumë diskutime dhe ka sjellë bojkotin e gjyqeve nga avokatët për 4 ditë me radhë. Meta thotë se në Gjykatat e Apelit dhe ato të shkallës së Parë, situata është drejt kolapsit prej ngarkesës dhe gjendjes.

Për këtë thotë se nuk ka pasur angazhim të plotë për plotësimin e vaksancave që janë krijuar.

"Situata në Gjykatat e Apelit dhe Gjykatat e Shkallës së Parë për shkak të mungesës së gjyqtarëve dhe ngarkesës së lartë është drejt kolapsit.  Kjo gjendje është e papranueshme dhe duhet t’i shqetësojë të gjithë. 

Edhe pse kjo pjesë e sistemit të drejtësisë (Gjykatat e Apelit) prej kohësh është pranuar nga KLGJ dhe aktorët e tjerë se po shkon drejt kolapsit të plotë, sërish nuk konstatohet një angazhim i plotë, objektiv dhe gjithëpërfshirës për të marrë masat e duhura, legjislative, vendimmarrëse, apo organizative për mënyrën e plotësimit sa më të shpejt dhe me cilësi të të gjitha vakancave që janë krijuar dhe po krijohen në vijimësi në këto gjykata", thotë Meta.

Ndër të tjera, presidenti Meta thotë opinionet e palëve të interesuara thjesht janë marrë në konsideratë.

"Konstatoj me keqardhje të thellë, se as kërkesat dhe thirrjet e përsëritura të Presidentit të Republikës, por as të Parlamentit Europian, nuk janë marrë në konsideratë nga Këshilli i Lartë Gjyqësor dhe aktorët e tjerë të përfshirë në këtë proces. Vet fakti që ka nisur një proces të bojkotimit të të gjithë seancave gjyqësore deri në datë 17 qershor 2022, në shenjë proteste ndaj draftit të hartës së re gjyqësore të miratuar nga KLGJ, tregon qartësisht se sugjerimet e Avokatëve Shqiptarë, vetëm janë administruar, por nuk janë marrë në konsideratë", thotë Meta.

Sipas presidentit Meta, miratimi i draftit nga KLGJ është udhëhequr nga tensioni dhe ngutja që kanë krijuar vakancat e mëdha në sistemin gjyqësor. Ndër të tjera thotë se shkrirja e një numri kaq të madh të Gjykatave të Shkallës së Parë në Rrethe Apeleve, me justifikimin se nuk ka gjyqtarë, nuk është zgjidhja as më e mirë, as më e përshtatshme, dhe nuk mundet të jetë në përputhje me standardet europiane.

"Nisur nga këto zhvillime evidentoj edhe një herë se, vendi ynë ka nevojë urgjente për gjyqtarë dhe prokurorë të cilët të plotësojnë numrin e madh të vendeve bosh të krijuara në sistemin e drejtësisë.  Kjo situatë nuk zgjidhet me shkrirje drastike të disa gjykatave në vend, pasi një riorganizim i tillë, cenon dhe kufizon rëndë aksesin në drejtësi të individit si dhe procesin e realizimit të mbrojtjes në çështjet penale, civile dhe administrative", tha Meta.

Sekretari i Përgjithshëm i Partisë Socialiste Damian Gjiknuri tha sot në Kuvend se harta e re gjyqësore ka respektuar rekomandimet e Kuvendit. Në fjalën e tij në Komisionin e Ligjeve në Kuvend ku u diskutua raporti i Këshillit të Lartë Gjyqësor, Gjiknuri tha se harta e re ka më shumë anë pozitive se anë negative.

Ai u shpreh se ajo mund të sjellë kosto shtesë për disa persona, por këto mund të korrigjohen në të ardhmen.

“Rregullimi i hartës, rishpërndarja e gjyqtarëve të cilët do të menaxhojmë fluksin do të sjellë më shumë eficencë, m ë shumë llogaridhënie, më shumë standardizim. Standardizimi e bën më të thjeshtë dhe për palët për të kuptuar le të themi integritetin e procesit gjyqësor dhe mbi të gjitha do të krijojë zgjidhje më të mira në shërbim të publikut. Pastaj çdo gjë tjetër patjetër ka balancë.  Unë them se ju nuk keni bërë gjë tjetër përveçse keni zbatuar ligjin dhe e keni bërë atë në kohë. KLGJ e ka kryer misionin e saj Kushtetues, ka menaxhuar procese të vështira dhe rekomandimet e Kuvendit janë marrë parasysh dhe ajo që mbetet me interes është se si do të zbatohet harta e re gjyqësore, nëse do të rrijë te varianti final që besoj i tillë do jetë. Do kemi mundësi vitin tjetër për të parë dhe mënyrën se si u hartua”, tha Gjiknuri. 

Ai nënvizoi se harta e re do t’i shërbejë reduktimit të çështjeve dhe menaxhimit të fluksit të konflikteve që dalin.

“Rregullim i hartës do të sjellë më shumë eficencë dhe do të krijojë zgjidhje më të mira në shërbim të publikut. Ka avantazhe dhe disavantazhe. Problemi është se cila është më e madhe. Në përfundim dua të them që KLGJ e ka kryer misionin e saj kushtetues. Rekomandimet e kuvendit janë marrë parasysh. E rëndësishme është si do miratohet harta e re gjyqësore nëse miratohet që me shumë mundësi do të ndodhë.

Ky proces ka ndodhur edhe në vitin 2007-2008 ku u bë një hartë pa asnjë lloj kriteri. Edhe atëherë në disa rrethe ka pasur kundërshtime. Këto histori kanë qenë gjithmonë nuk ndodh për herë të parë. Mund të ketë kosto ekstra për disa por duhet t’i vëmë gjërat në balancë”, tha Gjiknuri.

Sekretari i Përgjithshëm i PS u shpreh se rritja e numrit të gjyqtarëve është domosdoshmëri.

“Vërtet ka një akumulim të çështjeve të pashqyrtuara. Ka dhe një fluks çështjesh të reja dhe mendoj që rritja e numrit të gjyqtarëve, pra futja e tyre në sistem nga Shkolla e Magjistraturës është domosdoshmëri dhe për këtë ne duhet të vrasim mendjen, ne pjesa politikbërëse së bashku me partnerët që na kanë mbështetur në këtë proces sepse në fund të fundit kushtet patjetër që kërkojnë njerëz”, nënvizoi Gjiknuri.

Deputeti demokrat, Oerd Bylykbashi renditi disa pyetje për kryetaren e KLGJ, duke i thënë se harta e re gjyqësore bëhet vetëm prej vakancave të krijuara prej vettingut. Ndër të tjera tha se ndërkombëtarët duhet të ishin përballë shqetësimeve të ngritura.

“Është halli se sot nuk ka gjyqtarë. Sistemi i drejtësisë nuk jep shërbim, është një qasje e gabuar, drejtësia jepet në çdo cep të republikës, qasja e KLGJ me tahminë, se këtu do e heqim gjykatën dhe këtu do e mbajmë, nuk është drejtësi. Nëse në Tiranë ka më shumë çështje merrni masat, do të doja të shihja këtu partnerët tanë, që ti thoshim sot, se kjo është ajo që ne iu kemi thënë 6 vite më parë po ndodh.

Sot keni deklaruar se 80% e gjyqtarëve do të ikin nga sistemi, dhe këtë do ta vuajnë qytetarët, nuk ka rëndësi përpjestimi matematikor i dosjeve për gjyqtarët. Çështjet dhe konflikti lindin atje ku jetojnë këta njerëz. Problemi nis te ata njerëz, në Tropojë dhe në gjithë rrethet e tjera ka pasur gjyqtarë gjithmonë, tani ti duhet ti thuash qytetarit që bridh, ose paguaj një tjetër për tu përballur me hallin tënd.

A ka një qytetar që të paguajë më shumë për të marrë drejtësinë e tij, a e keni bërë llogarinë se sa i kushton gjyqtarit deri në fund? Në të gjitha shkallët. Kur mendoni ju se sistemi i drejtësisë do të jetë në gjendje që të operojë me standardet normale. Ju flisni për paketën e eficensës, dhe ne kemi përpara deficensë, mungesa”, tha Bylykbashi.

Kryetarja e KLGJ, Naureda Llagami ka sqaruar akuzat e kryetarit të Dhomës së Avokatisë se tryezat e konsultimit kanë qenë farsë duke thënë se debatin e madh për cështjen e hartës gjyqësore e kanë kaluar dhe shtete të tjera.

Megjithatë thekson se vendimmarrja për hartën gjyqësore të miratuar nga KLGJ i mbetet Këshillit të Ministrave.

"Dua të sqaroj për tryezat e konsultimit. Aty jemi marrë me Dhomën e Avokatisë, kemi ftuar publik, përfaqësues nga pushteti lokal që lidhen jo me eficencën por me pjesën e aksesit në distancë. Ky është debat shumë i madh, e kanë kaluar dhe vendet më të zhvilluara si Gjermania, Franca e Portugalia. Nuk është problematikë vetëm për sistemin. Vendimmarrja është e Këshillit të Ministrave. Atë që jemi përgjegjës është që ky propozim garanton eficencë. Kjo është pak por e sigurt", tha Llagami.

Kryetarja e KLGJ, Naureda Llagami është ndalur sërish tek harta e re gjyqësore duke thënë se shqetësimi i tyre është se nuk kanë prurje dhe procesi i vettingut. Në Komisionin e Ligjeve u shpreh se nuk aplikojnë gjyqtarë në Gjykatat e Apelit përveç asaj të Tiranës.

Teksa ka pasur shumë kritika nga avokatët për shkrirjen e gjykatave të Apelit nga 6 në 1 në të gjithë Shqipërinë, Llagami shpjegon situatat kur kanë hapur procedurat në Shkodër dhe Korcë dhe nuk ka aplikuar asnjë.

"Tek harta gjyqësore kemi parë mundësinë e vakancave dhe riorganzimin e dekretit aktual për numrin total. Kemi një cështje nga Strasburgu për zgjatjen e rekursit në Gjykatën e Lartë. Kjo nuk është situatë normale, po përpiqemi maksimalisht, ka vonesa për procedura që po aplikohen për herë të parë si vettingu. Ne kemi shqetësim se s'kemi prurje. Nuk aplikojnë gjyqtarë, përveç Apelit Tiranë se nuk marrin riskun të përfshihen në procedura se kemi standardin që po nuk kalove vettingun me formë të prerë, nuk fillon procesi i vlerësimit.

E dyta nuk kanë interes se duan një gjykatë më të mirë. Në Gjykatën e Apelit Shkodër hapëm 4 herë procedurat dhe nuk aplikoi askush, e njëjta për Korçën, pra ka interes të ulët. Nga një analizë në trupën gjykuese në shkallë të parë 166, vetëm 16-17 mund të përmbushin kushtet që të shkojnë në apel dhe kalojnë vettingun në formë të prerë. Këto i kemi adresuar për hartën gjyqësore dhe situatës në gjyqësor", tha Llagami.